«Ο Γουίτκοφ χρειάζεται ψυχίατρο»: Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αντιδρούν στο σχέδιο Τραμπ για Ουκρανία

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει «ρίξει βόμβα» σε μία από τις πιο ευαίσθητες διαπραγματεύσεις που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη στην Ευρώπη, με κίνδυνο να εκτροχιάσει τις προσπάθειες χρηματοδότησης της Ουκρανίας ώστε να συνεχίσει τον πόλεμο απέναντι στη Ρωσία.

Εδώ και μήνες, αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούν - χωρίς επιτυχία - να βρουν έναν τρόπο να αξιοποιηθούν περίπου 140 δισ. ευρώ σε δεσμευμένα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία, τα οποία βρίσκονται κυρίως στο Βέλγιο, για τη στήριξη του ουκρανικού πολέμου. Τα χρήματα είναι απολύτως αναγκαία, καθώς η Ουκρανία κινδυνεύει να ξεμείνει από χρηματοδότηση στις αρχές του επόμενου έτους.

Όπως αναφέρει το Politico, οι διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες βρίσκονται πλέον σε εξαιρετικά λεπτή φάση, σύμφωνα με διπλωμάτες, καθώς κορυφαίοι αξιωματούχοι προσπαθούν να βρουν μια νομική φόρμουλα που θα επιτρέψει τη χρήση των «παγωμένων» πόρων ως εγγύηση για δάνειο προς την ουκρανική κυβέρνηση.

Ωστόσο, το νέο αμερικανικό σχέδιο 28 σημείων για κατάπαυση του πυρός περιλαμβάνει μια ανταγωνιστική πρόταση, βάσει της οποίας τα ίδια περιουσιακά στοιχεία θα χρησιμοποιηθούν για αμερικανo-υπό τις ΗΠΑ έργα ανοικοδόμησης μετά από μια ενδεχόμενη συμφωνία ειρήνης. Σύμφωνα με το έγγραφο, οι ΗΠΑ θα λαμβάνουν «το 50%» των κερδών από αυτή τη δραστηριότητα.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι προειδοποίησε ότι το νέο σχέδιο Τραμπ οδηγεί τη χώρα του σε μία από τις δυσκολότερες στιγμές της ιστορίας της: σε μια πιθανή επιλογή μεταξύ απώλειας της «αξιοπρέπειάς» της και απώλειας «ενός βασικού εταίρου».

Πολλοί Ευρωπαίοι διπλωμάτες και αξιωματούχοι εξέφρασαν φόβους ότι οι προτάσεις του απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, θα καταστρέψουν τις πιθανότητες να εγκριθεί η ευρωπαϊκή πρόταση για το δάνειο από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες σχεδίαζαν να οριστικοποιήσουν τη συμφωνία - το λεγόμενο «reparations loan» - στη σύνοδο κορυφής του επόμενου μήνα.

Ένας πρώην Γάλλος αξιωματούχος, που μίλησε υπό το καθεστώς ανωνυμίας, δήλωσε πως η ιδέα του Γουίτκοφ «είναι, φυσικά, σκανδαλώδης».

«Οι Ευρωπαίοι εξαντλούνται προσπαθώντας να βρουν μια βιώσιμη λύση για χρήση των περιουσιακών στοιχείων προς όφελος των Ουκρανών, και ο Τραμπ θέλει να κερδοσκοπήσει από αυτά», τόνισε. «Αυτή η πρόταση είναι πιθανό να απορριφθεί από όλους».

«Να τον δει ψυχίατρος»

Ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ στις Βρυξέλλες χλεύασε την πρόταση, σημειώνοντας ότι, ό,τι κι αν θέλει ο Τραμπ, δεν έχει καμία εξουσία να αποδεσμεύσει περιουσιακά στοιχεία που κρατούνται στην Ευρώπη. Αξιωματούχος κράτους-μέλους της ΕΕ κατέφυγε σε «πικάντικο» υβρεολόγιο για να εκφράσει την αγανάκτησή του, ενώ υψηλόβαθμος πολιτικός της Ένωσης σχολίασε: «Ο Γουίτκοφ χρειάζεται να δει ψυχίατρο».

Το ζήτημα της αξιοποίησης των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων είναι από τα δυσκολότερα για τους συμμάχους της Ουκρανίας, καθώς εμπλέκονται νομικοί, πολιτικοί, οικονομικοί και γεωπολιτικοί κίνδυνοι. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι τα περισσότερα από τα στοιχεία βρίσκονται στη Euroclear, ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στο Βέλγιο, κάτι που εκθέτει δυσανάλογα το Βέλγιο σε πιθανές ρωσικές αντιδράσεις.

Η ευρωπαϊκή πρόταση είναι τα δεσμευμένα assets να χρησιμοποιηθούν ώστε να εξασφαλιστεί ένα δάνειο προς την Ουκρανία, το οποίο θα αποπληρωθεί μόνο εάν, μετά τη συμφωνία ειρήνης, η Ρωσία δεχτεί να καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις στο Κίεβο.

Το Βέλγιο όμως διστάζει, καθώς φοβάται ότι θα βρεθεί οικονομικά υπόλογο εάν η Ρωσία προσπαθήσει να ανακτήσει τα χρήματα. Αυτή η στάση το φέρνει σε σύγκρουση με άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ που πιέζουν για ταχύτερη στήριξη της Ουκρανίας.

Κλασικός Τραμπ

Την Παρασκευή, διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ εξέφρασαν φόβους ότι η νέα πρόταση Τραμπ θα κάνει ακόμη δυσκολότερο να πειστεί το Βέλγιο. Αξιωματούχος κράτους-μέλους είπε ότι το αμερικανικό σχέδιο αποτελεί επιχείρημα κατά της προώθησης του ευρωπαϊκού δανείου, καθώς η ΕΕ θα δεχτεί πίεση από τον Τραμπ να αποδεσμεύσει τα περιουσιακά στοιχεία σε μία μεταπολεμική συμφωνία, αφήνοντας τους Ευρωπαίους φορολογούμενους εκτεθειμένους στην ανάγκη να αποζημιώσουν τη Ρωσία.

Ένας διπλωμάτης πρόσθεσε ότι η ιδέα οι ΗΠΑ να επιχειρούν να κερδοσκοπήσουν από ευρωπαϊκά δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία ακούγεται σαν «κλασικός Τραμπ».

Οι λεπτομέρειες του αμερικανικού σχεδίου παραμένουν ασαφείς. Ωστόσο, το πλήρες κείμενο των 28 σημείων δείχνει ξεκάθαρα ότι η κυβέρνηση Τραμπ έχει βλέψεις στα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία: 100 δισ. δολάρια θα «επενδυθούν σε πρωτοβουλίες ανοικοδόμησης της Ουκρανίας υπό αμερικανική ηγεσία», σύμφωνα με το έγγραφο. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λάβουν το 50% των κερδών από αυτή τη δραστηριότητα. Η Ευρώπη θα προσθέσει ακόμη 100 δισ. δολάρια, αυξάνοντας το συνολικό ποσό διαθέσιμων επενδύσεων για την ανάκαμψη της Ουκρανίας. Τα δεσμευμένα ευρωπαϊκά ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα αποδεσμευθούν».

Τα υπόλοιπα δεσμευμένα ρωσικά assets θα επενδυθούν σε «ξεχωριστό αμερικανο-ρωσικό επενδυτικό μηχανισμό, που θα χρησιμοποιηθεί για κοινές επενδύσεις σε τομείς που ενισχύουν τη διεθνή σταθερότητα και τα κοινά οικονομικά συμφέροντα».

Το σχέδιο των 28 σημείων έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς πολλοί θεωρούν ότι ο Τραμπ προετοιμάζει το έδαφος για να πιέσει την Ουκρανία να δεχθεί μια άνιση συμφωνία ειρήνης που θα ωφελήσει τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ο Ζελένσκι είχε τηλεφωνικές επαφές την Παρασκευή με τους ηγέτες Γερμανίας, Γαλλίας και Βρετανίας, σε μια προσπάθεια συντονισμού της επόμενης ημέρας.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες τον διαβεβαίωσαν ότι παραμένουν δεσμευμένοι σε μια «δίκαιη» ειρήνη, σύμφωνα με ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά την κλήση. «Συμφώνησαν ότι οποιαδήποτε συμφωνία που επηρεάζει τα ευρωπαϊκά κράτη, την Ευρωπαϊκή Ένωση ή το ΝΑΤΟ απαιτεί έγκριση από τους Ευρωπαίους εταίρους ή συναίνεση μεταξύ των συμμάχων», αναφέρεται στην ανακοίνωση.